Relacja z dyżuru telefonicznego

1. Dobrowolne stosowanie MPP przez nabywcę

Otrzymaliśmy fakturę z oznaczeniem MPP. Faktura została wystawiona na kwotę 18.000 zł i dotyczy wynajmu pomieszczeń, który nie jest czynnością wymienioną w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Czy w związku z tym mamy obowiązek dokonania płatności w MPP?

W myśl art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Zatem nabywca towarów/usług obligatoryjnie stosuje MPP, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• transakcja dotyczy towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (nawet jeżeli jedna pozycja na fakturze dotyczy towarów lub usług wrażliwych określonych w tym załączniku),
• kwota należności brutto wykazana na fakturze dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług przekracza 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej,
• jest dokonywana na rzecz podatnika.

Warto pamiętać, że nabywca (podatnik VAT czynny, zwolniony podmiotowo lub przedmiotowo z VAT) dokonując płatności za nabyte towary/usługi, których sprzedaż udokumentowana jest fakturą powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy ma obowiązek zastosować MPP, kierując się kryteriami kwotowymi i przedmiotowymi dostawy.

W sytuacji opisanej w pytaniu dokonana transakcja nie spełnia wszystkich wymogów obligatoryjnego stosowania MPP. Wynajem pomieszczeń nie mieści się bowiem wśród usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, co oznacza, że nawet jeśli kwota należności brutto na fakturze przekracza 15.000 zł, to nabywca nie ma obowiązku zastosowania MPP przy regulowaniu należności za tę usługę.

Jeżeli dana transakcja nie spełnia warunków dla zastosowania obligatoryjnego MPP (np. wartość faktury jest poniżej 15.000 zł lub nie dotyczy ona towarów/usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy), to transakcja taka podlega rozliczaniu na ogólnych zasadach. W zakresie takich transakcji nabywca może ale nie musi zastosować mechanizmu podzielonej płatności. Dotyczy to oczywiście faktur z wykazaną kwotą podatku VAT.

Oznaczenie MPP na fakturze jest dla nabywcy informacją, że dana faktura powinna zostać zapłacona w ramach podzielonej płatności. Powyższego oznaczenia nie zamieszcza się na fakturach w przypadku dobrowolnego MPP. W praktyce zdarza się, że sprzedawcy towarów i usług podlegających opodatkowaniu VAT wszystkie dokonywane transakcje dokumentują fakturami oznaczonymi "mechanizm podzielonej płatności", niezależnie od tego, czy w świetle obowiązujących przepisów transakcje te podlegają obowiązkowemu MPP, czy też nie.

Nie jest jednak sankcjonowane umieszczenie na fakturze adnotacji "mechanizm podzielonej płatności" mimo braku takiego obowiązku. Jeżeli nabywca otrzyma taką fakturę, to nie ma obowiązku uregulowania jej w MPP.

Reasumując, nabywca, który otrzymał fakturę z oznaczeniem MPP dokumentującą transakcję, która nie podlega obowiązkowemu mechanizmowi podzielonej płatności, nie ma obowiązku regulowania jej w MPP. Nabywca może jednak dobrowolnie dokonać zapłaty z zastosowaniem tego mechanizmu.

2. Faktura zakupu bez prawa do odliczenia VAT

Czy transakcje dotyczące zakupów zwolnionych z VAT oraz niepodlegających VAT należy ujmować w JPK_VAT z deklaracją?

Stosownie do art. 109 ust. 3 ustawy o VAT podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące m.in.:

• kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego;
• kontrahentów;
• dowodów sprzedaży i zakupów.

Ponadto z objaśnień co do sposobu wypełniania deklaracji oraz danych w ewidencji, które stanowią załącznik do rozporządzenia w sprawie JPK_VAT z deklaracją wynika, iż podatnik wykazuje w ewidencji dane pozwalające na rozliczenie podatku naliczonego tylko w takim zakresie, w jakim przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego lub zwrot podatku naliczonego, na zasadach określonych w przepisach art. 86-92 ustawy, z uwzględnieniem przepisów wykonawczych, w danym okresie rozliczeniowym.

Jak wynika zatem z powyższego celem ewidencji zakupu jest wykazanie kwot podatku naliczonego, które podatnik może odliczyć od podatku należnego. Nie ma obowiązku ewidencjonowania zakupów zwolnionych od podatku, zakupów dokonanych u podmiotów zwolnionych od podatku oraz innych zakupów, w stosunku do których nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego. Zatem, zakupów takich podatnik nie musi wykazywać w strukturze ewidencji w zakresie podatku naliczonego dla JPK_V7M/JPK_V7K.

3. Moment powstania obowiązku podatkowego przy leasingu finansowym

Czynny podatnik VAT w lutym 2024 r. podpisał umowę leasingu finansowego. Również w lutym miało miejsce wydanie leasingobiorcy przedmiotu leasingu. Kiedy powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu i do kiedy najpóźniej należy wystawić fakturę?

Na gruncie przepisów ustawy o VAT wydanie towaru leasingobiorcy na podstawie umowy leasingu kapitałowego (finansowego) uznawane jest za dostawę towaru. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Chodzi tu o umowy, w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty.

Obowiązek podatkowy przy leasingu kapitałowym powstaje na zasadach ogólnych, czyli z chwilą wydania towaru, a jeżeli wcześniej podatnik otrzyma całość lub część zapłaty - z chwilą jej otrzymania.

Fakturę dokumentującą tę transakcję zasadniczo należy wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru albo otrzymano całość lub część zapłaty.

Reasumując, w przypadku wydania w lutym 2024 r. towaru na podstawie zawartej umowy leasingu finansowego obowiązek podatkowy w VAT powstał w lutym br. (tj. z chwilą wydania przedmiotu leasingu). Fakturę należy wystawić najpóźniej 15 marca 2024 r.

4. Dokumentowanie usług świadczonych przez biuro rachunkowe

Czy biuro rachunkowe, które korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT z tytułu świadczonych przez siebie usług powinno wystawiać rachunek czy fakturę?

Podatnik, co do zasady, nie jest zobowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3. Należy jednak pamiętać, że ma on obowiązek jej wystawienia, jeżeli zażąda tego nabywca towaru lub usługi, a żądanie zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty (art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT).

W przypadku zgłoszenia takiego żądania, podatnik nie ma zatem możliwości wyboru sposobu udokumentowania sprzedaży, konieczne jest w takim przypadku wystawienie faktury.

Zasadniczo elementy, jakie powinna zawierać faktura określone zostały szczegółowo w art. 106e ustawy o VAT. W niektórych sytuacjach faktury mogą zawierać węższy zakres danych niż określony w tym przepisie. Przypadki, w których faktury nie muszą zawierać wszystkich elementów określone są w rozporządzeniu w sprawie wystawiania faktur.

Faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT - jak wskazano w przepisie § 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur - powinna zawierać następujące elementy:

• datę wystawienia i kolejny numer,
• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
• nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
• miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
• cenę jednostkową towaru lub usługi,
• kwotę należności ogółem.

Reasumując, biuro rachunkowe korzystające ze zwolnienia podmiotowego z VAT, co do zasady, nie musi wystawiać faktur dokumentujących wykonywane usługi. Na żądanie nabywcy musi jednak wystawić fakturę, wskazując w niej elementy wymienione w § 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur.

5. Wcześniejsza zapłata zobowiązania w VAT

Jestem czynnym podatnikiem rozliczającym VAT za okresy miesięczne. W kwietniu 2024 r. chciałbym na kilkanaście dni przed ustawowym terminem uregulować zobowiązanie w podatku VAT za marzec 2024 r. i skorzystać z prawa do zastosowania skonta. W jaki sposób należy wyliczyć skonto?

Ustawodawca w przepisach ustawy o VAT wprowadził możliwość obniżenia kwoty zobowiązania podatkowego w podatku VAT, jeżeli podatnik dokona zapłaty całości zobowiązania jednorazowo z rachunku VAT przed terminem jego zapłaty. Kwota, o jaką można zmniejszyć zobowiązanie podatkowe uzależniona jest m.in. od wysokości zobowiązania podlegającego wpłacie oraz od daty wcześniejszej zapłaty i wyliczana jest według wzoru określonego w art. 108d ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem, jeżeli przykładowo Czytelnik zobowiązanie podatkowe wynikające z JPK_V7M za marzec 2024 r. w wysokości 21.700 zł ureguluje w dniu 8 kwietnia 2024 r., to wówczas skonto wyniesie 59 zł.

Wyliczoną w ten sposób kwotę, o którą obniża się kwotę zobowiązania podatkowego zaokrągla się do pełnych złotych, stosując w tym zakresie art. 63 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Oznacza to, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Reasumując, podatnik ma możliwość obniżenia kwoty zobowiązania podatkowego w podatku VAT, jeżeli dokona zapłaty całości zobowiązania jednorazowo z rachunku VAT przed terminem jego zapłaty. Kwota, o jaką może zmniejszyć zobowiązanie podatkowe, wyliczana jest według wzoru określonego w art. 108d ust. 1 ustawy o VAT. Decydując się na zastosowanie skonta w strukturze części deklaracyjnej pliku JPK_V7M za luty podatnik musi zaznaczyć pole P_67 (bez wskazywania obniżonej kwoty zobowiązania).