Definicja zobowiązań warunkowych
Ustawa o rachunkowości nie reguluje zasad prowadzenia ewidencji pozabilansowej, niemniej jednak wymaga, by niektóre informacje pochodzące z tej ewidencji były ujawniane m.in. w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. Tak się dzieje w przypadku zobowiązań warunkowych. Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 28 ustawy o rachunkowości przez zobowiązania warunkowe rozumie się obowiązek wykonania świadczeń, których powstanie jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń. Szerzej zagadnienie zobowiązań warunkowych opisuje Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 "Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe" (KSR nr 6). W świetle pkt 2.4-2.5 tego standardu zobowiązania, jak długo mają charakter warunkowych, nie są ujmowane w bilansie oraz w rachunku zysków i strat. Jak wyjaśnia standard, istotne znaczenie odgrywa rozróżnienie rezerw, biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów oraz zobowiązań warunkowych. Rezerwy oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów odzwierciedlają skutki wypełnienia obecnych obowiązków, przy czym prawdopodobne jest, że w celu ich wypełnienia konieczny będzie wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne. Zobowiązania warunkowe odzwierciedlają natomiast jedynie skutki wypełnienia możliwych obowiązków, gdyż dopiero przyszłe zdarzenia potwierdzą, czy na jednostce gospodarczej ciąży obecny obowiązek, którego wypełnienie mogłoby prowadzić do wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne. KSR nr 6 podkreśla, że rozróżnienie rezerw, biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów oraz zobowiązań warunkowych zapewnia prawidłowość ujęcia i prezentacji w bilansie rezerw oraz biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, ustalenia wyniku finansowego w rachunku zysków i strat oraz ujawnienia zobowiązań warunkowych w informacji dodatkowej.
W świetle pkt 1.5 KSR nr 6 do zobowiązań warunkowych zalicza się:
- zawarte, a niewykonane umowy,
- udzielone gwarancje, poręczenia, indosowanie weksla,
- nieuznane przez jednostkę roszczenia skierowane przez kontrahentów na drogę postępowania sądowego, np. z tytułu reklamacji, dochodzonych kar i odszkodowań umownych,
- podpisane umowy przewłaszczenia składników aktywów.
