Rozliczenie w księgach rachunkowych nieściągalnej wierzytelności nieobjętej odpisem aktualizującym
W księgach naszej jednostki widnieje przeterminowana lecz nieprzedawniona należność z 2021 r. W grudniu 2023 r. otrzymaliśmy postanowienie komornika sądowego o umorzeniu postępowania wobec naszego dłużnika z tytułu zaległej należności (umorzenie na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 K.p.c.). Na należność nie został utworzony odpis aktualizujący. Jak wykazać tę należność w bilansie sporządzanym na 31 grudnia 2023 r.? W jaki sposób rozliczyć ją dla celów podatkowych, jeżeli wierzytelność została uznana za przychód należny?
| Należności nieściągalnych nie pozostawia się w księgach rachunkowych oraz nie wykazuje się w bilansie. Są to bowiem należności, które nie zostaną już uregulowane, w związku z tym nie przyniosą jednostce w przyszłości żadnych korzyści ekonomicznych, a tym samym nie spełniają definicji aktywów. Z kolei dla celów podatkowych wartość nieściągalnej wierzytelności, zaliczonej uprzednio do przychodów należnych, stanowić będzie w kwocie netto, koszt uzyskania przychodów, jeżeli nieściągalność została odpowiednio udokumentowana. |
Z pytania wynika, że jednostka otrzymała postanowienie komornika sądowego o umorzeniu postępowania wobec dłużnika z tytułu zaległej należności, a umorzenia tego dokonano na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 K.p.c. Na mocy tego przepisu postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu, jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Mamy zatem do czynienia z należnością nieściągalną.
Należności nieściągalnych nie pozostawia się w księgach rachunkowych na dzień bilansowy (tu: 31 grudnia 2023 r.), a zatem nie wykazuje się ich również w bilansie. Według art. 35b ust. 4 ustawy o rachunkowości, należności nieściągalne, umorzone lub przedawnione, wobec których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych (w części dotyczącej odsetek).
|
Ewidencja księgowa odpisania należności nieściągalnej nieobjętej odpisem aktualizującym 1. Spisanie z ksiąg rachunkowych należności nieściągalnej: - Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" lub 75-1 "Koszty finansowe", |
Z kolei przepisy podatkowe, w sytuacji gdy od kontrahenta nie wpływają należne kwoty z tytułu dokonywanych transakcji, umożliwiają wierzycielowi w określonych przypadkach zaliczenie tych kwot do kosztów uzyskania przychodów. Z art. 23 ust. 1 pkt 20 updof wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne. Jednak na zasadzie wyjątku ustawodawca pozwala zaliczyć do kosztów wierzytelność lub ich części, które uprzednio na podstawie art. 14 updof zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 23 ust. 2 updof. Jednostka, o której mowa w pytaniu, zaliczyła wierzytelność do przychodów należnych, zatem wartość nieściągalnej wierzytelności stanowić będzie koszt uzyskania przychodów. Przy czym koszt uzyskania przychodów będzie stanowiła tylko wartość netto wierzytelności, gdyż należny VAT nie jest przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (por. art. 14 ust. 1 updof). W związku z czym nie podlega uprzedniemu zarachowaniu jako przychód należny.
