Amortyzacja bilansowa niskocennych środków trwałych

Przepisy bilansowe nie przewidują jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, o jakich mowa w przepisach podatkowych. Ustawa o rachunkowości co prawda umożliwia dokonywanie jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, ale tylko w stosunku do środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej, czyli takich, które z punktu wodzenia jednostki przedstawiają nieistotną wartość. Na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości, dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, tj. dokonując jednorazowego odpisu amortyzacyjnego ich wartości początkowej, nie wcześniej niż w miesiącu oddania ich do użytkowania. Uproszczenie to jednostka może stosować, pod warunkiem jednak, że nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej firmy oraz wyniku finansowego (por. art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości). Ponadto wprowadzając uproszczenia do stosowania należy uwzględnić przepis art. 4 ust. 4a ustawy o rachunkowości, który stanowi, że nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne.

Przypominamy, iż poziom istotności, wyznaczający maksymalną wartość początkową obiektu inwentarzowego podlegającą jednorazowemu odpisaniu, jednostka określa w zasadach (polityce) rachunkowości. Jeśli jednorazowe odpisywanie przedmiotów o wartości równej lub niższej niż 10.000 zł nie wpłynie negatywnie na jasne i rzetelne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz wynik finansowy, to za dolną granicę wartości początkowej środka trwałego można przyjąć kwotę określoną w przepisach podatkowych. Wartość początkowa oraz umorzenie środków trwałych podlegających jednorazowemu odpisaniu są ujmowane w ewidencji bilansowej środków trwałych. Zatem mimo jednorazowego odpisania wartości początkowej składnik majątku będzie ujęty w ewidencji bilansowej środków trwałych.

Ponadto, w świetle art. 32 ust. 7 ustawy o rachunkowości, jednostka mikro i jednostka mała mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych według zasad określonych w przepisach podatkowych. Przy czym, na mocy art. 32 ust. 8 ustawy o rachunkowości, uproszczenia tego nie stosuje się do:

• jednostek sektora finansów publicznych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej,
• spółek kapitałowych,
• spółek komandytowo-akcyjnych,
• spółek jawnych i spółek komandytowych, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej.

Z możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych według przepisów podatkowych nie mogą również skorzystać jednostki tzw. rynku finansowego określone w art. 3 ust. 1h ustawy o rachunkowości. Dla celów stosowania art. 32 ust. 2 ww. ustawy, traktuje się je bowiem jak jednostki duże bez względu na ich sumę aktywów bilansu, przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz średnioroczne zatrudnienie w roku obrotowym.

Warto nadmienić, że jeżeli jednorazowy odpis amortyzacyjny, z uwagi na wysokość kwoty, ujemnie wpływa na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, to zasadne jest, aby jednostki dokonały tego odpisu w rozliczeniach podatkowych, ale bilansowo naliczyły amortyzację według zasad ogólnych określonych w art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości.