Ustalenie odroczonego podatku dochodowego w jednostkach będących podatnikami CIT

Na skutek dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, o którym mowa w przepisach podatkowych (w ramach limitu 50.000 euro lub w ramach limitu 100.000 zł), koszty amortyzacji podatkowej będą wyższe od odpisów amortyzacyjnych dokonywanych dla celów bilansowych. Na koniec roku wystąpi więc różnica przejściowa pomiędzy wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów a ich wartością podatkową. Powstanie w związku z tym obowiązek utworzenia rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego - stosownie do art. 37 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Jednak obowiązek ten dotyczy wyłącznie jednostek będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Przypominamy, iż rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości (por. art. 37 ust. 5 ustawy o rachunkowości).

Przy czym, na postawie art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości, jednostki mikro i jednostki małe mogą odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Co ważne, z możliwości tej nie mogą skorzystać jednostki określone w art. 3 ust. 1h ustawy o rachunkowości.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka z o.o., mająca status małego podatnika, w czerwcu 2025 r. nabyła środek trwały z grupy 5 KŚT, o wartości początkowej: 85.000 zł. Środek ten spółka oddała do używania i wpisała do ewidencji środków trwałych w czerwcu 2025 r.
2. Dla celów podatkowych spółka dokonała jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w momencie wprowadzenia środka trwałego do ewidencji środków trwałych, tj. w czerwcu 2025 r., w kwocie: 85.000 zł.
3. Dla celów bilansowych spółka przyjęła, że okres amortyzacji środka trwałego wynosi 5 lat, a roczna stawka amortyzacyjna 20%. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi zatem: (85.000 × 20%) : 12 = 1.416,67 zł.
4. Zgodnie z polityką rachunkowości spółki, ewidencję kosztów podstawowej działalności operacyjnej prowadzi się na kontach zespołu 4, a odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek trwały wprowadzono do ewidencji.
5. Pierwszego odpisu amortyzacyjnego dla celów bilansowych od nabytego środka trwałego spółka dokonała w lipcu 2025 r.
6. Na dzień bilansowy spółka utworzyła rezerwę na odroczony podatek dochodowy.
7. W przykładzie przyjęto, że stawka podatku obowiązująca spółkę w 2025 r. wynosi 19%.

II. Ustalenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy na dzień bilansowy:

1. Wartość bilansowa środka trwałego: 85.000 zł - (1.416,67 zł × 6 m-cy) = 76.499,98 zł.
2. Wartość podatkowa środka trwałego: 0 zł.
3. Dodatnia różnica przejściowa: 76.499,98 zł.
4. Rezerwa na odroczony podatek dochodowy: 76.499,98 zł × 19% = 14.535,00 zł (w zaokrągleniu do pełnych złotych).

III. Dekretacja:

IV. Księgowania:

Co ważne, w przypadku gdy jednostka w ramach uproszczeń dla celów bilansowych przyjęła, że od środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 10.000 zł dokonuje jednorazowych odpisów amortyzacyjnych (podobnie jak dla celów podatkowych), nie wystąpi obowiązek ustalenia odroczonego podatku dochodowego.