Nieodpłatne korzystanie z lokalu a przychód w PIT

Siostra zawarła z moim mężem umowę użyczenia pokoju w lokalu mieszkalnym. Mąż będzie tam prowadził działalność gospodarczą. Czy z tytułu bezpłatnego użytkowania pokoju u męża powstanie przychód podatkowy?

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 Kodeksu cywilnego).

Na gruncie PIT przychodami generalnie są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy o PDOF). Zatem zawarcie umowy użyczenia u biorącego rzecz do nieodpłatnego używania skutkuje powstaniem przychodu w PIT.

W sytuacji gdy z rzeczy oddanej do nieodpłatnego używania korzysta przedsiębiorca na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, przychód uzyskany z tego tytułu - jako przychód z innych nieodpłatnych świadczeń - kwalifikuje się do przychodów z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PDOF).

Jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku, wartość pieniężną tego świadczenia należy ustalić według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku (art. 11 ust. 2a pkt 3 ww. ustawy).

Powstanie przychodu podatkowego nie oznacza od razu, że będzie on podlegał opodatkowaniu. W niektórych przypadkach wartość nieodpłatnego świadczenia korzysta bowiem ze zwolnienia z opodatkowania. Jest tak w sytuacji, gdy nieodpłatne świadczenie podatnik otrzymuje od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn (za wyjątkiem świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub umów będących podstawą uzyskiwania przychodów z działalności wykonywanej osobiście). Stanowi o tym art. 21 ust. 1 pkt 125 i ust. 20 ustawy o PDOF.

Na gruncie przepisów o podatku od spadków i darowizn:

• do grupy I zalicza się - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
• do grupy II zalicza się - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Zatem z uwagi na to, że w omawianej sytuacji lokal (pokój) został podatnikowi użyczony przez siostrę jego małżonki, a więc osobę zaliczoną do II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, to przychód z tego tytułu korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego.