Wybrane interpretacje KIS w zakresie odliczania VAT

Co do zasady, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Powyższe wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Kwotę podatku naliczonego stanowi zaś suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika, m.in. z tytułu nabycia towarów i usług lub dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi. Tym samym prawo do odliczenia VAT przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Zasada ta wyklucza zatem możliwość odliczenia VAT związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia VAT, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ww. ustawy. Przykładowo, prawo do odliczenia VAT nie przysługuje, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika VAT wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik, w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady, status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. W świetle art. 15 ust. 1 ww. ustawy, podatnikami są bowiem osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje zaś wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

2.1. Prawo do odliczenia VAT z faktury bez NIP nabywcy

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 lipca 2025 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.319.2025.1.DS)

Stan faktyczny

Czynny podatnik VAT prowadził działalność gospodarczą w zakresie m.in. handlu odzieżą. Podatnik nabywał towary od dostawców z różnych platform internetowych (czynnych podatników VAT). Dostawy były realizowane wyłącznie z magazynów na terytorium Polski. Nabyte towary służyły wyłącznie do czynności opodatkowanych VAT. Podatnik posługiwał się polskim NIP na wszystkich etapach składania zamówienia. Z nieznanych powodów, mimo podania informacji o NIP, faktury otrzymywane od sprzedawcy nie zawierały NIP podatnika (nabywcy). Sprzedawca umieszczał na fakturze informację, że nie może ona zostać wykorzystana do odliczenia VAT i że zakup został dokonany wyłącznie do użytku osobistego. Podatnik przypuszczał, że sprzedawca nie deklarował w składanych przez siebie plikach JPK_VAT takiej sprzedaży jako sprzedaży na rzecz podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Ilość i charakter zakupów dokonywanych cyklicznie jednoznacznie wskazywała jednak na ich handlowy a nie osobisty charakter. Dodatkowo nabywca otrzymał od sprzedawcy rachunek, który zawierał NIP nabywcy, ale nie spełniał ustawowych wymogów do uznania go za fakturę. Zdaniem nabywcy, rachunek ten wskazywał jednak, że sprzedawca miał pełną świadomość, iż towar ten sprzedał na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Podatnik zapytał, czy przysługuje mu prawo do odliczenia VAT z faktur niezawierających jego NIP.

Stanowisko organu podatkowego

Odnosząc się do faktury jako dokumentu stanowiącego podstawę odliczenia VAT organ podkreślił, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Co do zasady, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi zaś, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Nie można zatem uznać za prawidłową faktury, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami.

Organ wyjaśnił ponadto, że elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy o VAT mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Jedynie braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku. Zdaniem organu, o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. A zatem, jeżeli w fakturach dokumentujących transakcje występują tzw. wadliwości mniejszej wagi, należy uznać, że nie ma podstawy do ich kwestionowania, w tym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wyłącznie z powodu ww. braków. Są to tego rodzaju wadliwości, które co prawda powodują, że faktura nie odpowiada wymogom określonym w przepisach, jednakże same w sobie nie wpływają na przedmiot i podstawę opodatkowania.

Zdaniem organu, podstawę do dokonania odliczenia VAT może stanowić wyłącznie faktura odzwierciedlająca faktyczne zdarzenie gospodarcze w aspekcie podmiotowym, przedmiotowym oraz ilościowym. Tym samym faktura musi potwierdzać, że w rzeczywistości doszło do dostawy towarów lub świadczenia usług pomiędzy konkretnymi podmiotami, w zakresie ściśle określonego towaru lub usługi oraz w zakresie ilości danego towaru lub usługi. Niezgodność któregokolwiek z tych aspektów eliminuje możliwość odliczenia podatku naliczonego, zawartego w fakturze, która nie odzwierciedla rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. Sama faktura nie tworzy jednak prawa do odliczenia podatku w niej wykazanego. Prawo to przysługuje zatem wówczas, gdy podatek naliczony związany jest z faktycznie dokonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Odnosząc się do sytuacji podatnika organ uznał, że ustawodawca nie wymienia braku NIP nabywcy na fakturze jako przesłanki negatywnej powodującej utratę prawa do odliczenia VAT (w sytuacji gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze). Organ podkreślił jednak, że wszelkie ustalenia co do przebiegu i dokumentowania transakcji powinny być przedmiotem uzgodnień pomiędzy stronami tej transakcji w celu uniknięcia nieprawidłowości w rozliczaniu podatku VAT zarówno przez sprzedawcę, jak i przez nabywcę.

2.2. Zakupy sfinansowane z obcych źródeł a odliczenie VAT

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 lipca 2025 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.452.2025.4.ALN)

Stan faktyczny

Czynny podatnik VAT prowadził działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej wyrobów tekstylnych. W wyniku powodzi, jaka miała miejsce we wrześniu 2024 r., doznał on wielu szkód i strat w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. W związku z poniesionymi stratami, po spełnieniu szeregu warunków, podatnik otrzymał pomoc finansową w postaci odszkodowania od ubezpieczyciela z polisy majątkowej, świadczenia interwencyjnego i pożyczki powodziowej. Środki te podatnik przeznaczył na remont zniszczonych przez powódź środków trwałych (m.in. pomieszczeń magazynowych i biurowych), zakup towarów handlowych, wyposażenia, maszyn, nowych środków trwałych. Wszystkie poniesione wydatki miały na celu usunięcie szkód powstałych w wyniku powodzi, tak aby mógł on dalej prowadzić działalność gospodarczą, w takim samym zakresie jak przed powodzią. Przyczyniły się one zatem do osiągnięcia przychodu i do zachowania jego źródła. Towary/usługi kupione ze środków pochodzących z odszkodowania, świadczenia interwencyjnego oraz pożyczki służyły prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej i były wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych VAT, a faktury zostały wystawione na jego dane.

Podatnik zapytał, czy ma prawo odliczyć VAT z tytułu dokonanych zakupów, które zostały sfinansowane ze środków otrzymanych z ubezpieczenia majątkowego, świadczenia interwencyjnego, a także z pożyczki.

Stanowisko organu podatkowego

Organ podkreślił, że z przepisów ustawy o VAT nie wynika ograniczenie prawa do odliczenia VAT z uwagi na sposób finansowania dokonywanych przez podatnika zakupów. Przepisy dotyczące prawa do odliczenia VAT nie uzależniają tego prawa od tego, kto finansuje wydatki - odliczenie przysługuje więc niezależnie od tego, z jakich źródeł pochodzą środki finansowe.

W związku z powyższym organ podatkowy uznał, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki na zakup towarów handlowych, środków trwałych, wyposażenia, remont środków trwałych, które zostały sfinansowane ze środków ubezpieczenia majątkowego, świadczenia interwencyjnego i pożyczki (pod warunkiem niewystąpienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy o VAT).