O ile od 1 marca 2024 r. wzrosną emerytury i renty?
Marzec każdego roku jest tym miesiącem, w którym osoby uprawnione do świadczeń emerytalno-rentowych z urzędu mają je podwyższane za sprawą corocznej waloryzacji, która obejmuje także dodatki do emerytur i rent. Kwota wzrostu świadczeń uzależniona jest od wysokości wskaźnika waloryzacji, który w 2024 r. ukształtował się na poziomie 112,12%.
Wzrost świadczeń
Określając zasady ustalania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, ustawodawca jednocześnie zagwarantował ich waloryzację, na zasadach określonych w art. 88 z uwzględnieniem art. 89 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną, tj.:
- przeprowadzaną corocznie od dnia 1 marca,
- obejmującą emerytury i renty, do których prawo powstało przed terminem waloryzacji, tj. przed 1 marca danego roku,
- polegającą na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez wskaźnik waloryzacji, stanowiący średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym (dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo ogółem, w zależności od tego, który okaże się wyższy) zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
W 2024 r. wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wyniósł 112,12% (Mon. Pol. z 2024 r. poz. 114), co oznacza, że zarówno same świadczenia, jak i podstawy ich wymiaru z dniem 1 marca 2024 r. wzrosną o 12,12% w stosunku do tych wartości obowiązujących na dzień 29 lutego 2024 r. (patrz Tabela 1).
Rodzaj świadczenia | Przykładowe kwoty świadczenia | Kwota wzrostu | |
według stanu na dzień 29.02.2024 r. | po marcowej waloryzacji* | ||
(1) | (2) | (3) = (2) × 112,12% | (4) = (3) - (2) |
Emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta rodzinna |
1.600,00 zł | 1.793,92 zł | 193,92 zł |
2.000,00 zł | 2.242,40 zł | 242,40 zł | |
3.000,00 zł | 3.363,60 zł | 363,60 zł | |
3.500,00 zł | 3.924,20 zł | 424,20 zł | |
4.000,00 zł | 4.484,80 zł | 484,80 zł | |
6.000,00 zł | 6.727,20 zł | 727,20 zł | |
8.000,00 zł | 8.969,60 zł | 969,60 zł |
* | Wskaźnik waloryzacji wynosi 112,12%. |
Minimalne wysokości świadczeń
Waloryzacyjnemu zwiększeniu uległy również kwoty najniższej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej, określone w art. 85 ust. 1 i ust. 2 ustawy emerytalnej (patrz Tabela 2). Przykładowo najniższa emerytura od 1 marca 2024 r. wynosi 1.780,96 zł, a zatem o 192,52 zł więcej w stosunku do jej wartości obowiązującej przed tą datą, z tym zastrzeżeniem, że ma ona zastosowanie do emeryta, który spełni warunki określone m.in. w art. 87 ustawy emerytalnej, dotyczące:
- ukończenia wieku emerytalnego wynoszącego odpowiednio 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn oraz
- legitymowania się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym odpowiednio 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Podwyżka ta przekłada się odpowiednio na obliczane od tych wartości inne świadczenia (patrz tabela 2), w tym kwoty:
- najniższych rent z ubezpieczenia wypadkowego,
- gwarantowanych wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego i emerytury pomostowej,
- renty socjalnej.
Ponadto od 1 marca 2024 r., także za sprawą waloryzacji, uległy podwyższeniu kwoty dodatków do emerytur i rent, w tym dodatek:
- pielęgnacyjny (z 294,39 zł do 330,07 zł),
- dla sieroty zupełnej (z 553,30 zł do 620,36 zł),
a także kwoty:
- maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w art. 104 ust. 8 ustawy emerytalnej oraz
- emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń, wskazanych w art. 141 ust. 1 ustawy emerytalnej.
Nie tylko z FUS
Waloryzacja, choć z reguły kojarzy się z podwyżką świadczeń z powszechnego systemu ubezpieczeń, obejmuje także inne świadczenia, w tym m.in.:
- emerytury i renty wypłacane przez KRUS i właściwe organy emerytalne (w przypadku świadczeń dla służb mundurowych),
- świadczenie przedemerytalne i gwarantowaną kwotę tego świadczenia (patrz tabela 2),
- świadczenie ratownicze dla strażaków ratowników OSP i ratowników górskich.
Rodzaj świadczenia | Najniższa gwarantowana/ryczałtowa kwota świadczenia | Kwota wzrostu | ||
do 29 lutego 2024 r. |
od 1 marca 2024 r. |
|||
1. | Najniższa emerytura* | 1.588,44 zł | 1.780,96 zł | 192,52 zł |
2. | Najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy* | 1.588,44 zł | 1.780,96 zł | 192,52 zł |
3. | Najniższa renta rodzinna* | 1.588,44 zł | 1.780,96 zł | 192,52 zł |
4. | Najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy* | 1.191,33 zł | 1.335,72 zł | 144,39 zł |
5. | Najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (120% kwoty świadczenia z poz. 2) | 1.906,13 zł | 2.137,15 zł | 231,02 zł |
6. | Najniższa renta rodzinna wypadkowa (120% kwoty świadczenia z poz. 3) | 1.906,13 zł | 2.137,15 zł | 231,02 zł |
7. | Najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (120% kwoty świadczenia z poz. 4) | 1.429,60 zł | 1.602,86 zł | 173,26 zł |
8. | Renta socjalna (100% kwoty świadczenia z poz. 2) | 1.588,44 zł | 1.780,96 zł | 192,52 zł |
9. | Najniższa emerytura pomostowa (jak poz. 1) | 1.588,44 zł | 1.780,96 zł | 192,52 zł |
10. | Najniższe nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (jak poz. 1) | 1.588,44 zł | 1.780,96 zł | 192,52 zł |
11. | Świadczenie przedemerytalne* | 1.600,70 zł | 1.794,70 zł | 194,00 zł |
12. | Gwarantowana kwota świadczenia przedemerytalnego* | 800,35 zł | 897,35 zł | 97,00 zł |
13. | Dodatek pielęgnacyjny* | 294,39 zł | 330,07 zł | 35,68 zł |
14. | Dodatek dla sieroty zupełnej* | 553,30 zł | 620,36 zł | 67,06 zł |
15. | Dodatek za tajne nauczanie* | 294,39 zł | 330,07 zł | 35,68 zł |
16. | Dodatek kombatancki* | 294,39 zł | 330,07 zł | 35,68 zł |
17. | Dodatek kompensacyjny (15% kwoty świadczenia z poz. 16) | 44,16 zł | 49,51 zł | 5,35 zł |
* | Świadczenie zwiększane wskaźnikiem waloryzacji, w 2024 r. wynoszącym 112,12%. |
Podwyżka z urzędu
Jak co roku zmiana od 1 marca wysokości emerytur i rent oraz innych świadczeń w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia była wstrzymana - po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i waloryzacji dodatkowych przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.
W sprawie waloryzacji emerytur i rent wydawane są decyzje, z tym zastrzeżeniem, że te sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego mogą zamiast podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania.