Stosowanie kasy fiskalnej w działalności nierejestrowej

Rozpoczęłam świadczenie usług polegających na pieczeniu wyrobów cukierniczych (ciasta, torty itp.) oraz wyrobów garmażeryjnych. Klienci po wcześniejszym telefonicznym złożeniu zamówienia towary te osobiście odbierają z mojego domu. Nie mam obowiązku rejestrowania działalności gospodarczej, gdyż mój przychód nie przekroczy w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Czy pomimo tego mam obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny i czy sprzedaż taką muszę ewidencjonować w kasie fiskalnej?

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na niewielką skalę mogą prowadzić tzw. działalność nierejestrową. Wynika to z przepisów art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236), zgodnie z którym nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną:

• której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 ze zm.), czyli w 2024 r. - od 1 stycznia do 30 czerwca kwoty 3.181,50 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia kwoty 3.225 zł, i
• która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Wątpliwość Czytelniczki dotyczy m.in. obowiązku rejestracji jako podatnika VAT w przypadku świadczenia usług polegających na pieczeniu wyrobów cukierniczych oraz wyrobów garmażeryjnych w domu przy nieprzekroczeniu limitu określonego w ww. ustawie - Prawo przedsiębiorców. Przepisy tej ustawy i ustawy o VAT nie są bowiem w tym zakresie tożsame.

Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, zwolniona od podatku jest sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Z kolei zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1. Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego powyższą wartość, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Warto w tym miejscu również nadmienić, że osoba prowadząca działalność nierejestrową musi mieć na uwadze, że sprzedaż wyrobów i usług określonych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT wyłączy ją z prawa do korzystania ze zwolnienia z VAT niezależnie od wartości sprzedaży.

W związku z powyższym, osoba fizyczna, która na gruncie ustawy - Prawo przedsiębiorców nie jest uważana za przedsiębiorcę (np. nie przekroczyła limitu przychodu wskazanego w ustawie) i w świetle tych przepisów prowadzi tzw. działalność nierejestrową, na podstawie przepisów ustawy o VAT jest podatnikiem, który w opisywanej sytuacji może korzystać ze zwolnienia podmiotowego i nie musi składać formularza rejestracyjnego VAT-R.

Natomiast obowiązki w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej zostały uregulowane w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem do prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

W rozporządzeniu w sprawie zwolnień przewidziano sytuacje, kiedy podatnicy mogą korzystać ze zwolnień ze stosowania kas, a także przypadki, kiedy należy bezwzględnie ewidencjonować sprzedaż na rzecz osób prywatnych (czyli kiedy nie można korzystać z przewidzianych w tym rozporządzeniu zwolnień).

Z przepisu § 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia wynika, iż podatnicy rozpoczynający po dniu 31 grudnia 2023 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz ww. osób zwolnieni są z ewidencjonowania w danym roku podatkowym, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, kwoty 20.000 zł. Zwolnienie to nie ma jednak charakteru bezwarunkowego. Jeżeli bowiem w trakcie roku wartość sprzedaży proporcjonalnie do okresu dokonywanej sprzedaży przekroczy określony limit, zwolnienie straci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym obrót przekroczył ww. limit (§ 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia).

Trzeba również w tym miejscu nadmienić, iż na podstawie § 4 ust. 1 pkt 2 lit. i) omawianego rozporządzenia, żadnych zwolnień z obowiązku ewidencjonowania nie stosuje się w przypadku świadczenia usług związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56.10, PKWiU 56.21, PKWiU ex 56.29, PKWiU ex 56.30), wyłącznie:

• świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz
• usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering).

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 31 stycznia 2024 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.609.2023.2.MK powołując się na definicje usług restauracyjnych/gastronomicznych, czy też cateringowych w analogicznej sprawie do rozstrzyganej uznał, że: "(...) Wnioskodawczyni nie będzie dotyczyło, wynikające z zapisu § 4 ust. 1 pkt 2 lit. i) powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r., wyłączenie ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

W opisie sprawy Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazała, że będzie świadczyć usługi mieszczące się w PKWiU 56.29.1. Usługi gastronomiczne świadczone w oparciu o zawartą z klientem umowę. Usług tych Wnioskodawczyni nie będzie świadczyć w placówce gastronomicznej tylko w domu i nie będą to usługi cateringowe. Klient sam musi odebrać zakupiony towar.

Odnosząc powołany stan prawny do przedstawionego opisu sprawy należy zauważyć, że Wnioskodawczyni będzie miała obowiązek ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej, jednakże będzie mogła korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych do momentu przekroczenia kwoty 20.000 zł w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2024 r. - zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia (podkreślenie redakcji) (...)".

Warto również dodać, iż podatnik, którego wartość sprzedaży przekroczy limit liczony proporcjonalnie do okresu wykonywania sprzedaży, stosownie do § 2 oraz poz. 37 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień będzie mógł korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania ze względu na formę zapłaty (przy spełnieniu jednak dodatkowych warunków wskazanych w tym przepisie).