Usługi transportowe poza terytorium UE świadczone dla polskiego przedsiębiorcy

Wykonaliśmy usługę transportową na trasie przebiegającej na terytorium Wielkiej Brytanii, na zlecenie innej polskiej firmy. Wystawiliśmy fakturę ze stawką VAT 23%, jednak nasz klient to zakwestionował i zażądał faktury bez podatku VAT. Jaka stawka VAT jest prawidłowa dla tej usługi?

Usługa transportowa może dotyczyć przewozu towarów lub osób. Te dwa rodzaje transportu różnią się zasadami opodatkowania, gdyż uregulowane są w różnych artykułach ustawy o VAT.

Ustawodawca określił miejsce świadczenia dla usług transportu towarów w art. 28b i art. 28f ustawy o VAT. Przepisy te stanowią podstawę do ustalenia miejsca opodatkowania, a w konsekwencji określenia właściwej stawki VAT dla tych usług.

W myśl art. 28b ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika, miejscem opodatkowania, co do zasady jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej). W sytuacji, gdy usługobiorca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. W związku z powyższym miejscem świadczenia usługi transportowej jest kraj nabywcy (usługobiorcy).

Wyjątkiem są sytuacje, wymienione w art. 28f ust. 1 ustawy, w których:

• nabywca jest polskim podatnikiem VAT, natomiast usługa w całości wykonywana jest poza terytorium Unii Europejskiej - wówczas przyjmuje się, że miejscem świadczenia jest terytorium znajdujące się poza Unią (art. 28f ust. 1a pkt 1 ustawy);
• usługa transportu towarów jest wykonywana na rzecz podatnika z kraju trzeciego (spoza UE), ale transport w całości jest wykonywany na terytorium kraju - wówczas przyjmuje się, że miejscem świadczenia jest terytorium kraju (art. 28f ust. 1a pkt 2 ustawy).

Gdyby więc usługi transportu towarów, o których mowa w pytaniu, świadczone były na rzecz polskiego podatnika, a usługi w całości były wykonywane poza terytorium UE, to miejscem ich świadczenia byłoby terytorium znajdujące się poza terytorium Unii. Zatem usługi te nie podlegałyby opodatkowaniu w Polsce.

O tym czy Czytelnik musi się zarejestrować na terytorium Wielkiej Brytanii, gdzie usługi podlegają opodatkowaniu, decydują brytyjskie przepisy podatkowe.

Z pytania nie wynika czy przedmiotem transportu są towary czy usługi, dlatego przyjrzymy się również, w jaki sposób opodatkować transport pasażerów na takiej samej trasie, jak powyżej.

Usługi transportu osób opodatkowane są w szczególny sposób. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 28f ust. 1 ustawy o VAT, transport osób opodatkowany jest w miejscu, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości.

Zatem przewoźnicy zmuszeni są opodatkować usługę w każdym państwie, przez które przebiega transport, określając wartość usługi z zastosowaniem klucza kilometrowego. Nie ma przy tym znaczenia, kto zleca wykonanie usługi, a także czas jej wykonywania. Oznacza to konieczność zarejestrowania się - co do zasady - dla celów VAT w każdym z krajów znajdujących się na trasie podróży.

Powyższy sposób opodatkowania jest dość uciążliwy dla podatników, dlatego kraje członkowskie określają najczęściej w odrębny sposób zasady opodatkowania usług polegających na okazjonalnym przewozie osób autobusami, które zarejestrowane są poza ich terytorium, a usługę wykonuje podatnik, którego siedziba znajduje się poza terytorium tego państwa. Kraje trzecie zazwyczaj przewidują w tej sytuacji zwolnienia z opłat, na zasadzie wzajemności.