Sprzedaż towarów sprowadzanych spoza terytorium UE

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą i handluję towarami w modelu dropshippingu. Na swojej stronie sklepu internetowego umieszczam towary od dostawcy z Chin, który będzie wysyłał towar bezpośrednio do osób fizycznych, które są klientami mojego sklepu i będą importerami tych towarów. Chińska firma wystawia mi fakturę za wysłane towary, które we własnym imieniu i na własny rachunek sprzedaję ostatecznym nabywcom z Polski. Jak rozliczyć taką transakcję? Czy w związku z tym że nie mam kasy fiskalnej, mogę wystawić fakturę na żądanie nabywców z Polski?

Dropshipping jest coraz częściej wybieranym rozwiązaniem przez przedsiębiorców działających w e-commerce, ponieważ pozwala prowadzić sprzedaż bez konieczności angażowania kapitału w magazynowanie towarów. Konstrukcja tego modelu opiera się na wysyłce produktów bezpośrednio od dostawcy do klienta końcowego, przy czym sprzedawca pełni rolę organizatora procesu sprzedaży.

Z perspektywy podatkowej i regulacyjnej dropshipping niesie jednak szereg wyzwań. W zależności od przyjętej struktury, istotne staje się prawidłowe określenie miejsca dostawy towarów dla celów VAT, co może mieć bezpośredni wpływ na obowiązki rejestracyjne w różnych jurysdykcjach. Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia odpowiedzialności za reklamacje, zgodność z przepisami konsumenckimi czy obowiązki dokumentacyjne w zakresie podatków dochodowych.

Platformy wspierające dropshipping zapewniają automatyzację procesów operacyjnych - od aktualizacji oferty produktowej po obsługę zamówień i organizację dostaw - jednak nie eliminują one ryzyk podatkowych ani prawnych. Dlatego przedsiębiorcy korzystający z tego modelu powinni każdorazowo analizować łańcuch dostaw, ustalać swoje obowiązki wobec organów podatkowych oraz wdrażać mechanizmy kontroli zgodności regulacyjnej.

Należy podkreślić, że dropshipping nie jest uregulowany w przepisach prawnych ale w praktyce jest to bardzo popularny model logistyczny sprzedaży przez internet.

Jak już wyżej wspomniano, rola sklepu internetowego (zakładamy, że nie jest to platforma, czyli interfejs elektroniczny) w tym modelu logistycznym sprowadza się do zbierania zamówień i przesyłania ich do dostawcy, który realizuje wysyłkę towaru do klienta.

W typowej sytuacji dokonywania sprzedaży według formuły dropshippingu, finalny sprzedawca (właściciel sklepu internetowego) dokonuje sprzedaży towaru natomiast na dostawcy danego towaru (czyli na jego producencie albo na hurtowni) spoczywa jedynie obowiązek dostarczenia towaru do kupującego (klienta sklepu internetowego).

Pozwala to na uniknięcie kosztownego gromadzenia i składowania zapasów określonych towarów przez podmiot sprzedający towary w systemie dropshippingu i przesunięcie obowiązku w zakresie dostawy towarów na ich producenta, ewentualnie na hurtownię.

Dropshipping może występować w dwóch formach:

• jako dostawa towarów we własnym imieniu i na własny rachunek lub
• jako pośrednictwo w sprzedaży towarów.

Problemem odróżnienia pośrednictwa w dostawie towarów od dokonywania dostawy we własnym imieniu zajął się NSA w wyroku z dnia 19 grudnia 2018 r., sygn. akt I FSK 166/17. NSA podkreślił, że dokonując kwalifikacji dropshippingu, należy wnikliwie przeanalizować zawarte umowy i tak sformułować ich postanowienia, aby nie było wątpliwości, że mamy do czynienia z pośrednictwem w dostawie towarów. Podatnicy muszą zwrócić uwagę na sposób fakturowania transakcji przez zagranicznych producentów i odpowiednio skonstruować warunki zakupu towarów z ich ostatecznym odbiorcą.

W przypadku, gdy podatnik (właściciel sklepu internetowego) dokonuje sprzedaży towaru finalnemu odbiorcy we własnym imieniu i na własny rachunek, a na dostawcy spoczywa jedynie obowiązek jego dostarczenia, to w konsekwencji trzeba uznać, iż podatnik przeprowadza dwie czynności prawne, a mianowicie zakup towaru od dostawcy i jego sprzedaż ostatecznemu klientowi.

Należy przy tym zauważyć, że jest to przykład transakcji łańcuchowej. W przypadku bowiem, gdy w transakcji uczestniczy kilka podmiotów w ten sposób, że towar wysyłany jest bezpośrednio od pierwszego podmiotu do ostatniego w łańcuchu dostaw, mamy do czynienia z transakcją łańcuchową. Uznaje się wówczas, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.

Taka sytuacja występuje m.in. wówczas, gdy towar wysyłany jest (transportowany) bezpośrednio od producenta (hurtownika) do ostatecznego nabywcy, a drugi podmiot w łańcuchu dostaw (pośrednik) będący stroną transakcji kupuje towar w swoim imieniu i na własny rachunek.

Najczęściej spotykanym przykładem dropshippingu jest sytuacja, w której polski sklep internetowy oferuje do sprzedaży polskim klientom towary po cenach detalicznych. Po zebraniu zamówień sklep zamawia towary w zagranicznej hurtowni (bardzo często są to hurtownie znajdujące się w państwach spoza UE) i przekazuje jej dane swoich klientów do wysyłki. Sklep internetowy płaci hurtownikowi za towary ceny hurtowe. Formalności celnych importowych zazwyczaj dokonuje ostateczny nabywca towarów, czyli klient sklepu internetowego.

Jak wynika z sytuacji opisanej w pytaniu, nabyty za pośrednictwem polskiego sklepu internetowego towar, transportowany jest w wyniku dokonanej transakcji z Chin do Polski. Należy zatem określić miejsce świadczenia dla poszczególnych dostaw z uwzględnieniem zasad dotyczących miejsca opodatkowania dla towarów przemieszczanych (art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Zarówno pierwsza dostawa pomiędzy firmą chińską a polską, jak i kolejna dostawa pomiędzy podmiotami polskimi opodatkowana będzie w miejscu rozpoczęcia transportu - w Chinach.

Jeżeli ostateczny nabywca z Polski (klient) dokonuje odprawy towarów na terytorium kraju, to wystąpi u niego import towarów podlegający opodatkowaniu w Polsce. Import towarów opodatkowany jest bowiem tam, gdzie dokonuje się ich ostatecznej odprawy.

Najczęściej więc obowiązki w zakresie dokonywania formalności celnych przerzucane są na klientów. Jeśli przesyłka dostarczana jest przez Pocztę Polską lub firmę kurierską, wówczas odprawy celnej dokonuje operator pocztowy lub kurier.

Zatem, obie dostawy opodatkowane są poza terytorium Wspólnoty, natomiast ostateczny konsument, czyli polski importer, rozlicza podatek VAT z tytułu importu towarów w Polsce.

U polskiego pośrednika (sklep internetowy) nie wystąpi w związku z uczestnictwem w tego typu transakcji łańcuchowej żadna czynność, która podlegałaby opodatkowaniu w Polsce.

Jak wynika z art. 106a pkt 2 ustawy o VAT, przepisy dotyczące wystawiania faktur stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:

a) państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,

b) państwa trzeciego.

Obowiązek wystawienia faktury w powyższych przypadkach występuje wtedy gdy dostawa towarów lub usług dokonywana jest na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem (art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy).

Jeśli więc nabywcą jest osoba fizyczna niebędąca podatnikiem, to dostawca towarów/usług nie ma obowiązku dokumentowania transakcji fakturą.

Jednak na żądanie nabywcy towarów lub usług, podatnik ma obowiązek wystawienia faktury (z pewnymi wyjątkami, które w analizowanym przypadku nie mają zastosowania), jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty (art. 106b ust. 3 ustawy).

Zatem podatnik ma obowiązek wystawienia faktury dokumentującej czynność, która opodatkowana jest poza terytorium UE, jeśli osoba fizyczna która jest nabywcą tych towarów, zażąda wystawienia takiego dokumentu.