Składki ZUS pracownika, który złożył wniosek o nieobliczanie zaliczki na podatek dochodowy

Pracownik w 2024 r. złożył wniosek o nieobliczanie zaliczki na podatek dochodowy. Do końca października 2024 r. jego dochód (przychód - koszty uzyskania) wyniósł 26.000 zł. W listopadzie 2024 r. otrzymał wynagrodzenie w wysokości 8.000 zł oraz świadczenie w kwocie 150 zł niepodlegające oskładkowaniu, ale opodatkowane. Jak należało w listopadzie 2024 r. rozliczyć składki ZUS, szczególnie składkę zdrowotną, i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy?

Na podstawie art. 31c ustawy o pdof, pracodawca nie pobiera zaliczek, o których mowa w art. 32 ustawy o pdof, jeżeli pracownik złożył mu wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym. Pracownik może złożyć taki wniosek, jeżeli przewiduje, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o pdof nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30.000 zł. Przez dochód, o którym mowa w tym przepisie, należy rozumieć, zgodnie z art. 9 ustawy o pdof, przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów (por. objaśnienia podatkowe z 30 grudnia 2022 r. pt. "Oświadczenia i wnioski mające wpływ na wysokość zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczanych przez płatników tego podatku", które dostępne są na stronie internetowej www.gov.pl/web/finanse). Stosowny wniosek pracownik może złożyć na druku PIT-2₍₉₎ bądź w inny sposób przyjęty przez pracodawcę. Pracodawca uwzględnia ten wniosek najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym go otrzymał.

Jeżeli dochody pracownika, który złożył ww. wniosek, pomimo wcześniejszych przewidywań, przekroczą w roku podatkowym kwotę 30.000 zł, pracodawca powinien obliczać zaliczki bez stosowania pomniejszenia o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.

Fakt niepobierania zaliczki na podatek dochodowy na podstawie przywołanego wyżej przepisu, nie ma wpływu na obliczanie składek na ubezpieczenia społeczne, a także składki na ubezpieczenie zdrowotne. Do składki zdrowotnej w omawianych okolicznościach nie ma zastosowania art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej, który stanowi, że w przypadku nieobliczania przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 ustawy zdrowotnej (m.in. pracodawcę), zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów wolnych od podatku dochodowego zgodnie z przepisami ustawy o pdof, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł, z zastrzeżeniem ust. 3 tego przepisu. Potwierdza to wyjaśnienie Ministerstwa Zdrowia, zdaniem którego art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej odnosi się do terminu obliczenia zaliczki na podatek dochodowy, a tym samym nie obejmuje sytuacji zwolnienia z pobrania zaliczki (por. stanowisko MZ z 23 lutego 2022 r., cytowane w UiPP nr 6/2022, str. 11). Co prawda zostało ono zajęte w sprawie stosowania art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej w razie niepobierania zaliczki na podatek dochodowy na podstawie obowiązującego do 31 grudnia 2022 r. przepisu art. 41 ust. 1c ustawy o pdof, jednakże, biorąc pod uwagę brzmienie art. 31c ustawy o pdof (obowiązującego od 1 stycznia 2023 r.), można je odnieść również do omawianego przypadku.

Zakład pracy od 1 lutego 2025 r. zatrudnił pracownika na 1/3 etatu za wynagrodzeniem w kwocie 2.500 zł. Pracownik złożył pracodawcy wniosek o niepobieranie w 2025 r. zaliczek na podatek dochodowy (przewiduje, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o pdof nie przekroczą w 2025 r. kwoty 30.000 zł).

W dniu 28 lutego 2025 r. pracownik uzyskał wynagrodzenie w wysokości 2.500 zł. Od tego wynagrodzenia pracodawca dokonał następujących wyliczeń:

Przyjmujemy założenia z pytania Czytelnika i dodatkowo, że koszty uzyskania przychodów wynoszą 250 zł. Dochód pracownika w rachunku narastającym do 30 listopada 2024 r. wyniósł 33.900 zł, tj. 26.000 zł + (8.000 zł + 150 zł - 250 zł). Zatem dochód pracownika uzyskany w listopadzie 2024 r. ponad limit 30.000 zł wynosił 3.900 zł (33.900 zł - 30.000 zł).

Od uzyskanych wypłat pracodawca powinien był dokonać następujących wyliczeń:

W okolicznościach przedstawionych w przykładzie 2 nie ma zastosowania art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej, w myśl którego w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 ustawy zdrowotnej, zgodnie z przepisami art. 79 i 81 tej ustawy, jest wyższa od kwoty ustalonej zgodnie z art. 83 ust. 2b ustawy zdrowotnej, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty. Kwotę, o której mowa wyżej, stanowi zaliczka na podatek dochodowy, obliczona zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r. Zaliczka na podatek obliczona według stanu prawnego obowiązującego na dzień 31 grudnia 2021 r. byłaby wyższa niż wyliczona składka zdrowotna.